Extramurale activiteit:
de Dossinkazerne
Vrijdag 26/02 hebben Shauni en ik de Dossinkazerne in
Mechelen bezocht. De kazerne heeft verschillende functies gehad. Het werd
gebouwd in 1756 met als doel er Oostenrijke soldaten onder te brengen. Tussen
1781 en 1940 had de kazerne een louter militaire rol die op verschillende
manieren werd ingevuld. Het gebouw heeft dienst gedaan als ‘depot’ en als
wapendepot. De functie van de kazerne tussen mei 1940 en juli 1942 is niet
bekend. De functie ervan vanaf 1942 is daarentegen erg bekend. De kazerne werd
een verzamelpunt voor Joden en zigeuners die later weggevoerd zouden worden
naar Auschwitz-Birkenau. Na de tweede wereldoorlog werd de kazerne een school
voor de administratie van de Krijgsmacht. In de jaren 1980 werd het gebouw
ingericht als appartementencomplex. Nu is
de kazerne een museum over de Holocaust en Mensenrechten dat zo’n 30.000
bezoekers per jaar ontvangt.
Toen ik aankwam bij de
Dossinkazerne merkte ik al snel op dat het museumgebouw er erg nieuw uitzag. Het was
modern maar ook sober. De grote inkomdeur verwelkomt de bezoekers.
Het museumbezoek begon met een inleidend filmpje. Het fragment
toonde dat uitsluiting in het algemeen een gegeven is dat al eeuwen bestaat. We
worden eraan herinnerd dat mensen van alle tijden elkaar uitsluiten. We krijgen
beelden te zien van de genocide in Afrika, een werknemer die door zijn collega’s
op het werk gepest wordt, kinderen die op school gepest en uitgesloten worden,… Daarna pas wordt er over Joden gesproken. We
krijgen te horen dat Joden al sinds lange tijd de schuld krijgen van het
slechte in de wereld. ‘De wereld heeft een zondebok nodig, en dat zijn de Joden’,
klinkt het. Ik vond dit inleidende fragment goed
opgebouwd. De link werd gelegd naar onze tijd, naar hoe we nu leven en hoe het thema ‘uitsluiten’ ook nu en
bij ons vaak voorkomt. Dat het iets menselijks is waar iedereen mee te maken krijgt. Ik vind het positief dat de inleiding
gaat over uitsluiten en discrimineren in het algemeen, nog niet gespecificeerd
op Joden. Op deze manier wordt je blik verruimt en denk je breder en verder na dan
enkel de uitsluiting van de Joden tijdens de tweede wereldoorlog. Wat ik
persoonlijk een minpunt vond aan het filmpje zijn de
(onnodige?) harde beelden. Ik had het moeilijk om naar beelden te kijken waar getoond werd hoe mensen
met grote messen worden afgeslacht. Dit zijn beelden waar ik voor wegkijk.
Misschien is het nodig om de mensen te choqueren zodat ze de realiteit niet uit
de weg gaan maar ik denk dat je ook een punt kan maken zonder deze specifieke
beelden te tonen.
Het museum telt 3 verdiepingen. Een verdieping met het thema
‘Massa’, een verdieping met het thema ‘Angst’ en de laatste verdieping had als
thema ‘Dood’. Op elke verdieping vonden we grote, zwarte muren met tekst, foto’s,
brieven, tekeningen, … elk voorzien van een nummer. We hadden in het begin een
boekje meegekregen met een korte uitleg bij elke nummer.
1. Massa.
Op deze verdieping krijgen we veel propaganda materiaal te
zien. Affiches, cartoons, boeken, slogans, … Joden werden telkens dik en met
een grote neus afgebeeld. De winkels van Joden werden vernield en Joden zelf
werden opgejaagd.
Op de foto zie je een ideaal Arisch koppel aan de ene kant
van de muur en aan de andere kant een ‘lelijk’ Joods koppel. Alles om de Joden
belachelijk te maken.
“Je ziet een
lyrische, uitgelaten, haast extatische jongeren op het muziekfestival
Tomorrowland bij het binnenkomen op de eerste verdieping. De rode draad op deze
verdieping is massa. Wat gebeurt er als de overheid de geweldige kracht van de
massa gaat misbruiken en omvormen tot een instrument van geweld? Tegenover de
foto van Tomorrowland kan je de film van Leni Riefenstahl bekijken, Triumph
des Willens uit 1935, waarin een uitgelaten massa Adolf Hitler toejuicht.
Waar in de moderne foto de feestende jongeren opgroeien in een sfeer van
pluralisme en diversiteit, is de uitzinnige mensenmassa uit 1936 een
gevaarlijke kracht. Wie niet in het naziproject past, wordt opgejaagd,
vervolgd, eruit gegooid, geëlimineerd.”
2. Angst
Een interessante verdieping. De zaal is gevuld met
schermpjes waar je met een audiogids naar kan kijken en luisteren. Jammer
genoeg was er niet voldoende tijd om elk fragment te bekijken maar enkele gaven
al een goed beeld. Er worden korte verhalen verteld over Joden die minder en
minder mogen en die afgezonderd worden van de samenleving en uiteindelijk
verdwijnen in kampen. Er zitten pakkende fragmenten tussen over kinderen,
moeders, onderwijs, kampen,… die je doen nadenken.
3. Dood.
Op de derde verdieping zijn Shauni en ik niet lang gebleven.
Er hingen veel foto’s over de fatale gevolgen van de vernietigingskampen.
Naakte vrouwen die met hun kind op de arm afwachtten op hun schot. Een dode
baby die door een soldaat uit een kamp wordt gedragen. We werden er even stil
van.
“Het museum gaat
ook diep in op de verwerking van het naoorlogse trauma. Het centrale thema van
deze derde verdieping mag dan al ‘dood’ zijn, even belangrijk is de vraag hoe
nadien nog leven mogelijk kon zijn voor de vervolgden die het geluk hadden de
oorlog te overleven.”
Tot slot:
Ik kijk positief terug op het bezoek aan de Dossinkazerne.
Het museum toont het verloop van de tweede wereldoorlog op een brede manier.
Hiermee bedoel ik dat het thema ‘uitsluiten’ wordt opengetrokken naar vroeger
en nu. Ze blijven niet enkel steken bij de Joden in de tweede wereldoorlog, wat
natuurlijk wel het belangrijkste aspect is van het museum. Het museum biedt
enorm veel informatie en soms vond ik het te veel. Als je elke uitleg bij elke
nummer wil lezen, en elk filmpje wil bekijken dan ben je erg lang bezig. Er
wordt ook veel herhaald wat ervoor zorgt dat je soms je concentratie verliest.
De beelden in het museum waren minder hard dan de beelden die getoond werden
aan het begin in het inleidende fragment, waar ik opgelucht voor was.
De Dossinkazerne.
Een foto van de
kazerne genomen op de hoogste verdieping van het museum.
Bron:
https://www.kazernedossin.eu/NL/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten